W dzisiejszym wpisie przybliżymy Państwu po krótce kwestie związane ze wskaźnikiem WIBOR. Zacznijmy od podstaw.
Czym jest WIBOR?
W uproszczeniu, jest to indeks, który z założenia ma odzwierciedlać w jakiej wysokości (lub po jakim oprocentowaniu) banki będą pożyczać sobie nawzajem pieniądze w danym okresie (za 1 miesiąc, 3 miesiące itd.). Wskaźnik ten miał z założenia odzwierciedlać pożyczanie pieniądza na rynku międzybankowym. Obecnie o żadnym pożyczaniu nie ma mowy – banki posiadają nadpłynność finansową i stosowne rezerwy, które pozwalają im samodzielnie finansować większość (jak nie wszystkie) inwestycje. Transakcje na rynku międzybankowym są dzisiaj bardzo niewielkie.
Więc jak ten wskaźnik jest wyliczany?
Jest on wyliczany bezpośrednio przez największe banki takie jak: Bank BNP Paribas Polska S.A.,
Bank Gospodarstwa Krajowego, Bank Handlowy w Warszawie S.A., Bank Millennium S.A., Bank Polska Kasa Opieki S.A., Deutsche Bank Polska S.A., ING Bank Śląski S.A., mBank S.A., Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski S.A., Santander Bank Polska S.A. – banki te mają obowiązek wskazywania swojej własnej stawki (czyli oprocentowania po jakim będą pożyczać pieniądze). Pośredni wpływ na wskaźnik ma m.in. sytuacja na rynkach finansowych.
Ustalana przez banki wartość stawki WIBOR musi mieścić się w pomiędzy ustalaną przez Radę Polityki Pieniężnej stopą depozytową i stopą lombardową – a ich wysokość ustalana jest na podstawie analizy rynku finansowego – w tym w szczególności poziomu inflacji.
Wibor a kredyty.
Praktycznie wszystkie oferowane kredyty w walucie polskiej (te hipoteczne, konsumenckie) są oparte na wskaźniku WIBOR – a najczęściej sprzedawanymi są te zmiennym oprocentowaniem, na które składa się stawka (zmienna) WIBOR + marża Banku. Powyższa wartość tj. WIBOR i marża banku, stanowią oprocentowanie kredytu, które w zależności od umowy (w przypadku oprocentowań zmiennych) będzie ulegała zmianie np. co miesiąc, co trzy, co sześć – i tak mamy oferty oparte o wskaźnik WIBOR 6m , WIBOR 3m. Oferty kredytów ze stałym oprocentowaniem nie są dostępne na naszym rynku – obecnie można znaleźć te z czasowo stałym oprocentowaniem.
Nabici w WIBOR? Legalność wskaźnika WIBOR
W ostatnich miesiącach – a dokładniej od listopada 2021 roku stawka wskaźnika znacząco poszybowała do góry. Jest to wynikiem zacieśniania przez Narodowy Bank Polski polityki pieniężnej i podnoszenie stóp procentowych. Co istotne – wskaźnik WIBOR w okolicach posiedzeń Rady Polityki Pieniężnej z reguły wzrastał – w zależności od tego czy rynek szacował wzrost stóp procentowych (i o ile) czy też nie. Oznacza to, że wskaźnik ten wzrastał (bądź malał) w zależności od przewidywań rynku – a te z uwagi na wysoką inflacje nie są najlepsze.
Wskaźnik WIBOR 6m w przeciągu roku z poziomu 0,94 % ( stan na dzień 01.10.21 r.) wzrósł do 7.75% (stan na dzień 01.10.22 r.) – wskaźnik WIBOR 3m różni się niewiele mniej. Dlatego też, coraz częściej pojawiają się głosy, czy wskaźnik ten jest ustalany w sposób prawidłowy. O możliwych nieprawidłowościach w wyliczaniu w/w wskaźnika może świadczyć również to, że od stycznia 2023 roku zastąpić go ma inny – nowy – wskaźnik WIRON – o którym napiszemy więcej, w kolejnych artykułach.
Naszym zdaniem nie wszystkie umowy kredytowe oparte na wskaźniku WIBOR będą nieważne. Nie oznacza to jednak – że sam WIBOR (bądź sposób jego wyliczenia) będzie uznawany w sprawach sądowych za prawidłowy. Dlatego, zachęcamy do analizy Państwa umów kredytowych.
Zapraszamy do kontaktu!
Adwokat Anna Rzeszutko
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego. Ukończyła aplikację sędziowską. Wpisana na listę adwokatów przy Okręgowej Radzie Adwokackiej w Katowicach. Stały mediator sądowy przy Sądzie Okręgowym w Katowicach, Gliwicach oraz w Sosnowcu.